21 Ocak 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Maliye Esnaf Vergisi ve hikayesi Okuyucularımız, AKİS'in geçen sa- yısında esnaf vergisinin bir hikâ- yesini okumuş olacaklardı. Bir de bu sayfalara mahsus, başka bakım- lardan yasılmış hikayesini okumak, zannediyoruz, — okuyucularımız için faydasız olmıyacaktır. Esnaf Vergisi Kanunu, Gelir Ver- gisi ve Kurumlar Vergisi kanunlariy- le bir arada 3. 6. 1949 tarihinde kabul edilmiş ve 1. 1. 1950 tarihinden itiba- ren de diğerlerıyle birlikte yürürlüğe girmiştir. 6423 sayılı Esnaf Vergısı Kanunu 27.5.1955 tarihine kadar yü- rürlükte kalmış ve bu tarihte 6582 numaralı kanunla yürürlükten kaldı- rılmıştır. Son günlerde, başta iktidar organı gazete olmak üzere, gazetele- rin yazdıklarına bakılacak olursa, bu kanun da rürlükten kaldırılacak veya esaslı surette tadil edilecektir. Bu tadillerin ve yürürlükten kaldırıl- maların sebepleri nelerdir ve bunlar ne gıbı ıhtıyaçların ifadesidir, sorula- ı şimdilik bir tarafa bırakalım; yapılan değışıklıklerle ne gibi yenilik- lerin getirildiğini ve getirilmesinin düşünüldüğünü izah etmeye çalışa- lım. Böylece soruların cevaplarını bulmak da kolaylaşmış olacaktır. 5421 sayılı Gelir Vergisi Kanunun*' da esnaf, Gelir Vergisinden muaf tu- tulmuştur. Kimin esnaf sayılacağı da bu kanunda gösterilmiştir. Esnaf sa- yılabilmek için bası şartların tahak- kuk etmesi lazımdır. Bunlar iki çe- şittir. Genel şartlar ve özel şart- lar. 27. 5. 1955 tarihinde Esnaf Vergisi Kanunu yürürlükten kal- dırıldığı zaman Gelir Vergisi Kanu- unun kimin esnaf sayılacagını gös- teren maddelerinde da, yani esnaf muaflığının genel ve ozel şartlarında, esaslı değışıklıkler yapılmıştır Geti- rilen yenilikleri gör: bıl ek için bun- ları sırasiyle tesbit Genel şartlar: (değışıklıkten ev- SAMED AĞAOĞLU, PAHALILIĞIN SEBEBİ KASIM GÜLEK'TİR DEDİ AKİS, 21 OCAK 1956 velkı şekıl) Kendi isinde bilfiil çalışmak veya bulunm 2 — İş yerlerının yıllık kira tu- tarı 720 lirayı aşmam 3 — Ayrıca ticari kazancı dolayı- siyle Gelır Vergisine tabi almamak. Genel şartlar: (27. 5. 1955 teki değişiklikten sonraki şekil) 1 — Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak, Ş yerlerinin yıllık gayri sa- fi ıratları tutarı 180 lirayı aşmamak, 3 — Gayri menkullerin ve hakla- rın, menkul kıymetlerin satışından, hisselerin devir ve temlikinden doğan kazançlar ila arızi kazançlar dışında- ki kazanç ve inatlar dolayısiyle gelir vergisine tabi olmamak. Özel şartlar: (değişiklikten evvel- ki şekil) l Toptancı olmamak. (Müstah- silden, tüccardan, kurumlardan satın aldıkları veya ıthal ettikleri mahsul- lerle emtiayı tüccara, esnafa, ku- rumlara ve kamu idare ve müessese- lerine satanlar veya ihraç edenler toptancıdır. Müstahsilden satın aldık- ları mallan satanlardan bir takvim yılı içindeki satışlarının tutarı 30 bin lirayı aşmıyanlar toptancı sayılmaz.) 2 — Perakendeci olmak ve tüccar- dan, kurumlardan bir takvim yılında satın aldıkları veya ithal ettikleri em- tianın tutarı 60 bin lirayı aşmamak. (Perakendeciler doğrudan doğruya müstehlike satış yapanlardır. Bunla- rın yıllık tutarı 30 bin lirayı aşma- mak üzere tüccara, esnafa, kurumla- ra, kamu idare ve müesseselerine top- tan satış yapmaları perakendecilik vasıflarım değiştirmez.) 3 — Küçük sanat ve inşaat işle- rinde: a) Satın alman iptidai madde ve yardımcı malzemenın yıllık tutarı 40 bin lirayı aşm b) Gelir vergısıne tabi tüccara, kurumlara, kamu idare ve müessese- lerine ücretle yapılan işler karşılığın- da bir takvim yılı içinde alman üc- (Gazetelerden) HÜKÜMET, PAHALILIĞA TEDBİRLER ALACAK retlerin tutarı 20 bin lirayı aşman c). Hem kendi hesabına inşaat imalât hem de (b) fıkrasında ya olanlara ücretle iş yapılması halinde bır takvim yılı içinde alman ücre- n iki katı ile satın alınan ipt madde ve yardıma malzeme tutar toplamı 40 bin lirayı aşmamak, 4 — Ulaştırma işlerinde: a) Kara ulaştırmalarında üç neden fazla otomobil veya kam veya otomobil ve kamyonu veya dan fazla arabası olmamak, b) üzerindeki ulaştırmala ışletılen ulaştırma veya cer vasıtı rının rüsum tonilato tutarı 300 dan fazla olmamak, Tüccara, kurumlara, kamu dare ve müesseselerine yapılan hiz- metler karşılığında bir takvim yılı içinde alınan bedellerin tutarı 40 Hirayı aşmamak. 5 — Tavassut işlerinde bir takvim yılı içinde alınan ücretlerin tutarı bin lirayı aşmamal 6 — Küçük maden işletmeleri taş ve kireç ocaklarında, tuğla har- manlarında, kum ve çakıl istihsal lerinde bir takvım yılı ıçınde sa ların tutarı 60 bin lirayı aşm: Özel şartlar (27 5. 1955 tekı ğişiklikten sonraki sekil) 1 — Bir takvim yılı içinde satır hnan veya ithal edilen iptidai m denin, emtianın veya malzemenin bayaan bedeli tutarı 20 bin lirayı ak, 2 — Takvim yılı içinde satılan ya ihraç edılen emtianın, iptidai m denin ve malzemenin satış bedeli bin lirayı aşmamak, 8 — Ücretle yapılan imalât, in at ve küçük sanat işleri karşılığında bir takvim yık içinde alınan ücretle- rin tutarı 3 bin lirayı aşmamak, 4 3 numaı'alı fıkralarda de bir takvim yık ıçınde alınan üc- retlerin yedi katı ile mubayaa be- dellerinin yıllık toplamı 21 bin lirayı aşmamak, KARŞI YENİ (Gazetelerde 19